Altfest 2013

Geçtiğimiz günlerde İstanbul'da ilki düzenlenen Altfest 2013 yani Alternatif Tiyatrolar Festivali başladı. Festivale, Alternatif Tiyatro Sahneleri ev sahipliği yapıyor ve çoğunlu Alternatif Tiyatro olan ekipler oyunlarını sahneliyor. Alternatif Tiyatro kavramı ülkemizde oldukça yeni sayılabilir. Özellikle, Alternatif Tiyatro Sahnelerinde yani klasik anlamda bir tiyatro sahnesi olmayan, farklı disiplinlere ev sahipliği yapabilen ve pek tabi yapısı itibariyle tiyatroyu tek bir çerçeveye sığdırmayan bu alternatif sahnelerde özellikle çağdaş, yenilikçi oyunlar sahneleniyor. 

Özellikle İngiltere'de 90'lı yılların sonunda belirginleşmeye başlayan ve genç oyun yazarlarının büyük katkılarda bulunduğu İn-Yer Face ve geçmişi daha eskilere dayanan Deneysel Tiyatro akımları butik tiyatro olarak da adlandırılan alternatif tiyatrolarca sahneleniyor. Gerçi, bir 10 yıl öncesine kadar bu kavramların veya bu akımların sınırları daha kesin sınırlarla çizili olmasına rağmen, günümüzde çağdaş, yenilikçi bütün oyunlar veya yorumlar Alternatif Tiyatroların bir parçası oluyor. Özellikle mekan yapısı itibariyle, seyirci ile iç içe, farklı rejilere oldukça müsait bu sahnelerde yıllardır çok çarpıcı oyunlar sahneleniyor.

Yine İngtiltere'de çağdaş ve pek tabi In-Yer Face oyun akımının başladığı zamanlarda, yeni ve genç yazarların bu tarzda oyunları Tiyatroların ana sahnesinden bağımsız olarak stüdyo veya black box tarzında tasarlanmış ve seyirci koltuklarının oyuna göre şekillenebileceği sahnelerde gösteriliyordu. Bu tarz yerlerin kapasitesi çok fazla olmamakla beraber günümüze alternatif ya da butik tiyatro kavramını da taşımış oldu. Türkiye'de 2000'li yılların ortalarından itibaren başta DOT olmak üzere klasik sahneleme tekniklerinden farklı ve yükseltisiz sahnelerde, seyircilerle iç içe oyunlar sahnelenmeye başlandı. Bu oyunların bir kısmı çağdaş bir kısmı ise In-Yer Face olarak kabül görmüş oyunlardı. Daha sonraki yıllar ise Ankara ve İzmir'de cılız ve pek de başarılı olmayan girişimlerle beraber İstanbul'da, bütçesi düşük, bağımsız küçük tiyatrolar çok başarılı performanslar ortaya koymaya başladı. Geldiğimiz noktada ise İstanbul'da pek çok alternatif tiyatro ve sahne çok başarılı projeler üretmekte. Ayrıca belirtmekte fayda var ki artık sadece çağdaş ve yenilikçi oyunlar sahnelenmiyor, yerli yeni yazarların projeleri de izleyiciyle buluşuyor. Bu belki de Türkiye'deki tiyatro için büyük bir adım. Zira iyi oyunlar kadar yerli yazarların çarpıcı ve izleyiciye veya okuyucuya ulaşma şansı pek olmayan pek çok oyun artık hak ettiği değeri bulabiliyor. Söylenmeli ki yönetmenlik ve oyunculuk potansiyeli kadar ülkemizde azımsanmayacak bir de dramatik yazarlık potansiyeli var.

AltFest2013 de bu ekiplerin ve projelerin bir kesişme noktası adeta. Festivale 7 sahne ev sahipliği yaparken, 8 günde 16 farklı oyun sahnelenecek. Ayrıca geçtiğimiz Pazar günü festivale başvuru yapılan eserler arasından okuma tiyatrosu yapıldı. Festival'de öne çıkan ekiplere ve oyunlara bir bakalım:

1) İKİNCİKAT - Küçük:

İkincikat yıllardır Beyoğlundaki sahnelerinde çok başarılı eserleri çarpıcı performanslarla izleyiciye buluşturuyor. Ekip her geçen gün üzerine koyarak yoluna devam ediyor ve cesur adımlarını sürdürüyor. Özellikle çarpıcı oyunların yanı sıra kendi metinlerini de sahneye koymaları ve bu oyunların da oldukça dikkat çekici olduğunu söylemekte fayda var. Geçtiğimiz senelerde bana göre In-Yer Face akımının en önemli temsilcilerinden Philip Ridley ve Mark Ravenhill'in eserleri yanı sıra çok sayıda dikkat çekici yeni yerli oyun metinlerine de repertuarlarında yer verdiler. Tiyatro yolculuğuna sıfırnoktaiki adıyla başlayan ekip bu yıl ayrıca Beyoğlundaki sahnelerinden sonra Karaköy'de de yeni bir sahne açmış durumda. Bu sahnede de izleyiciyle buluşacaklar.

Altfest 2013'ün evsahiplerinden birisi olan İkincikat festivale Küçük isimli oyunla katılıyor. Oyun 7-8-9 Ekim tarihlerinde İkincikat Tiyatro Sahnesinde sahnelenecek. Ekibin kurucularından ve yönetmenliği kadar yazarlık konusunda da bence kendini artık ispat etmiş olan Sami Berat Marçalı oyunun yazarı. İleride kendisinin yazdığı oyunlar daha çok kişiye ulaşacaktır. Oyunun yönetmen koltuğunda ise yine ekibin kurucularından Eyüp Emre Uçaray var. Kendisi yönetimindeki oyunların rejisel anlamda oldukça başarılı olduğunu da belirteyim. 

Oyun Hakkında: "Yapacak mıyız? Ay hayır yapmayalım. Ben çok heyecanlandım. Acaba yapmasak mı? Olmaz, hadi yapıyoruz! Pampa biz burada n'apıyoruz? Ben yapamayacağım. Başlama gene! Çok merak ediyorum, ben başlayayım mı? Sus dedim kız sus! Orospu çocukları! Biz hiçbir şey yapmadık, yaptık mı?"

2) EKİP TİYATROSU - Öğüt:

Ekip tiyatrosu son yıllarda başarılı projelere imza atan bir grup. Özellikle geçen sene sahneledikleri Largo Deselato ve Parti oyunları tiyatrosevelerce çok beğenilmişti. Ayrıca repertuarlarında Oyun Sonu ve Kara Sohbet isimli oyunlar da bulunuyor. 3 yıllık bir mazileri olmasına rağmen Alternatif Tiyatrolar arasında gün geçtikçe yükselen ve her geçen gün daha başarılı işler ortaya çıkarmaları gelecek adına ümit verici. 

Ekip Tiyatrosu Altfest 2013'e Cem Uslu tarafından yazılan ve yönetilen Öğüt isimli oyunla katılıyor. Oyun 10-11-12 Ekim tarihlerinde İkincikat Tiyatro Sahnesinde sahnelenecek.  Cem Uslu da Ekip Tiyatrosu gibi oldukça heyecan yaratan bir isim alternatif tiyatrolar arsında. Kendisi en son 17. Afife Jale Tiyatro Ödüllerinde, Yılın En Başarılı Genç Kuşak Sanatçısı ödülüne layık görüldü.

Oyun Hakkında: "Mutluluğumuzun sebebi nedir?... Trajedimizin sebebi nedir?... Kişi, arzuları için neler yapabilir?... İnsan mutlu olmak istiyor, mutluluğu için çabalıyorsa eğer, ne oluyor, nasıl oluyor da yaşamımız en beklenmedik anlarda bir trajediye dönüşebiliyor?"

3) TİYATROFOBİ - Aile Mezarlığı:

 

Tiyatrofobi 2011 yılında Erdal Baran Şahin ve Şirin Öten tarafından kurulmuş bir tiyatro. Ekip geçen yıl sahneye koydukları "Mut" isimli oyunla dikkat çekmişti. 

Ekip Altfest 2013'e Şirin Öten tarafından yazılan ve yönetilen Aile Mezarlığı oyunu ile katılıyor. Oyunun oyuncuları arasında Burak Akyol, Mert Güçkıran ve Erdal Baran Şahin var. Temsiller 9-10-11 Ekim tarihlerinde Tiyatro Karakutu'da yapılacak. 

 Oyun Hakkında: "Emre üç ay önce babasını kaybetmiştir. Babasının kaybı ile içine kapanan ve insanlarla ilişkisini kesen Emre için en yakın arkadaşları Fırat ve Görkem bir çilingir sofrası kurar. Emre'nin ilk kez kendi duygularıyla yüzleşmek istemesi üç arkadaş arasında derin bir hesaplaşma başlatır. Gerçek ve kurgunun, seyirci ve oyuncunun birbirine karıştığı uzun bir gece. Fırat'ın evinde bu geceye sadece tanık olmak, yahut bu gecenin bir parçası olmak elinizde. Yıkılan dördüncü duvarın enkazına gömüyoruz babaları. Babalar ve oğulları arasında çok kişilik bir oyun!"

4) SEYYAR SAHNE - Çocukluğumun Soğuk Geceleri:

Seyyar Sahne tiyatroyla ilgilenen herkesin takdir edeceği ve yaptıklarını yapmak isteyeceği bir ekip. Yıllardır sadece İstanbul'da değil Türkiye'nin farklı yerlerinde performanslarını sergiliyorlar ve gerçekten izleyiciyi çok başarılı oyunlarla buluşturuyorlar. İTÜ çıkışlı olan ekip özellikle Oğuz Atay uyarlaması olan Tehlikeli Oyunlar ve pek tabi Erdem Şenocak'ın unutulmaz tek kişilik performansı ile hafızalarda yer etti. Bazı yerlerde kendilerine yarı-profesyonel demiş olsalar da bugün pek çok büyük bütçeli tiyatrodan daha başarılı bir üretim içinde oldukları kesin. Ayrıca ülkemizde alışagelinmedik bir projeye imza atıp geçtiğimiz yıl Şirince'de açtıkları Tiyatro Medresesi ile her yıl bu yerleşkede çok sayıda kamp, atölye, oyun gösterimi kısacası tiyatro'ya dair ne varsa ev sahipliği yapıyorlar. Tiyatro Medresesi başka bir yazının konusu olsun.

Seyyar Sahne Altfest 2013'e Tezer Özlü'nün aynı adlı eserinden uyarlanan Çocukluğumun Soğuk Geceleri ile katılıyor. Oyunun yönetmeni Celal Mordeniz. Nesrin Uçarlar ise oyundaki tek kişilik performansı ile dikkat çekiyor. Oyun 12 Ekim 2013 tarihinde Tiyatro Karakutu'da sahnelenecek.

Oyun Hakkında: "Tezer Özlü nün çocukluk, ilkgençlik, kadınlık, cinsellik ve delilik temalarını, yaşam ve ölüm izlekleri etrafında, yalın ve sarsıcı bir dille işlediği, derinleştirdiği ve tartıştığı bir özyaşam öyküsel anlatı olarak, Türkçe edebiyatın aykırı ve ayrıksı örneklerinden biridir. Tezer Özlü nün bu eseri, uzun zamandır tiyatroya bir diyalog sanatı olarak yaklaşan; prova ve gösteri süreçlerini oyuncu ile yönetmen arasında başlayan, oyuncu ile seyirci arasında devam eden bir diyaloğa dönüştürmeye çalışan Seyyar Sahne tarafından tek kişilik bir oyun olarak sahneye taşınmaktadır."

5) TİYATRO NİENOR - Çok Yaşa Andy Warhol 

Tiyatro Nienor 2010 yılında Ebru Sağay tarafından kurulmuş bir ekip. Kendilerinin kuruluş amacını: "topluluğun amacı başta kadın sorunlarına eğilmek olup, bu doğrultuda hazırlanan ilk oyun Camille ile yola çıkmıştır. Camille Fransız heykeltıraş Camille Claudel’in akıl hastanesinde geçen yıllarını ve trajik hayat hikayesini konu almıştır. Oyun toplumun evcilleştiremediği dişilere ve yeryüzünde birçok olanaksızlıklara rağmen sanatlarına devam eden adsız kadın kahramanlara adanmıştır." olarak açıklıyorlar.

Ekip Altfest 2013'e Çok Yaşa Andy Warhol isimli oyunla katılıyor. Ebru Sağay tarafından yazılan oyunun yönetmen koltuğunda Gürol Tonbul var. Daha önce çok sayıda oyun yöneten, Tonbul aynı zamanda bu yıl Ankara Devlet Tiyatrosunca sahnelenen Teneke isimli oyunun da yönetmeni. Oyun 7-8-9 Ekim Tarihlerinde Kumbaracı50 sahnesinde sahnelenecek.

Oyun Hakkında: "Andy’i anlatmak ve çağdaş sanat tasarımcısı bir bireyi sahneye taşımak zor hatta çılgınca gelebilir. Ancak, Warhol sanatta deneyselliğin, özgün olanın en önemli simgesidir. Ve her şey vardır onda. İyi kötü ve çok kötü olan her şey. Belki de korkunç ve felâket denebilecek her şey…
Yaşamın ta kendisi gibidir Warhol.

ahşi kapitalizmin hemen her alanda hissedildiği bir dönemde söylediği  “Bir gün herkes 15 dakikalığına ünlü olacak" sözü "Çok Yaşa Andy War-Hol!" oyununun  hareket noktasıdır. Hemen her alanda bu sözünü kanıtlamak isteyen bu figür sahne için , çağdaş sanat buluşmaları için sahne hareketinin cazibeli ve dayanılmaz figürüydü. Sanat ve yaşam ikileminin sorgulandığı, sorgulanacağı bir an. Bütün pop-art üretimlerini yaptığı bir fabrika anı ile davetlerin simgesi uzun bir masa var sahnede. İki alan iç içe geçince Andy’nin son yemeği imgesinde masada yer alanlarla dertleşmesi, kaçınılmaz oldu bizim  için. Ama bu yemekte dinse l figürlerin hiçbir yoktur; tam tersine bütün pop art figürlerle süslenmiş kötünün kötüsü bir masa." 

6) ALTIDAN SONRA TİYATRO - O.B.E.B

Yiğit Sertdemir önderliğindeki Altıdan Sonra Tiyatro, yıllardır İstanbulda kendi oyunlarını sahneleyen istikrarlı ekiplerin en başlarında yer alıyor. Bu oyunlarla pek çok "yerli oyun" ödülü kazanan ekibin ödül haznesi epey geniş durumda. Ekip ayrıca İstanbul'da Alternatif Tiyatro Sahneleri arasında önemli bir yeres sahip olan Kumbaracı50'nin de ev sahipliğini üstleniyor.

Altıdan Sonra Tiyatro, Altfest2013'e O.B.E.B isimli oyunla katılıyor. Oyunu yazan ve yöneten isim Yiğit Sertdemir. 10-11 Ekim tarihlerinde Kumbaracı50'de sahnelenecek oyun daha önce 2005 yılında da sahnelenmişti.

Oyun Hakkında: "Oyun; 1970'li yıllarda bir psikolog ve yardımcısı tarafından, birbirinden farklı dört kadının psikodrama yöntemiyle, 'merkezce' belirlenen hedeflere yönlendirilmesini anlatan,'komplo teorisi' üzerine kurulmuş bir komedidir. "

Festivaldeki Programı ve Diğer Oyunlar:

Tiyatrotem - Hakiki Gala

Vagon

Tiyatro Boğaziçi - Bir Kadın Uyanıyor

GNLEV - 04.34

Tiyatro Artı - 80'lerde Lubunya Olmak

Tiyatro Hal - Kırık Merdiven

POV - Gerçeğin İlahi Anıları

Destar Tiyatro - GOR 

Yanetki - Şekersiz 

Festival Web Sitesi: http://alternatiftiyatromekanlari.com/

Festival Programı: http://alternatiftiyatromekanlari.com/images/programeltfest2.jpg